Abdestbozan Otu
Abdestbozan Otu
ABDESTBOZAN OTU
(Pimpinella saxisfrage)
Gülgillerden, siyah ve yeşil boya çıkartılan bir bitkidir. Rutubetli yerlerde yetişir. Boyu 70 cm kadardır. Kökü akıcıdır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Taze yaprakları salatalarda kullanılır. Mideyi kuvvetlendirir. Göğüs ağrılarını dindirir. Ateşi düşürür. Boğmaca, öksürük ve baş ağrılarını keser. Vücuda direnç verir. Balgam ve ter söker. Burun kanamalarını keser. Bademcik şişlerini dindirir. Mide yanması ve bağırsak gazlarını giderir. Çıbanın olgunlaşmasına yardım eder. Abdestbozan otu ateş düşürücü ve ağrı kesici etkilerinden dolayı doğal aspirin olarak da adlandırılmaktadır.
Acı Ağaç
ACIAĞAÇ
(Kuvasya Ağacı)
Sedefotugillerden; 2 – 3 metre boyunda küçük bir bitkidir. İnce kabuklarının üzerinde sarı benekler vardır. Çiçekleri kırmızıdır. Sıcak ülkelerde yetişir (Güyan, Venezüella, Panama). Bu ülkelerde acı ağaç kabuklarından yapılan kaplardan su içenlerin kuvvetleneceğine inanılır. Kabuğu incedir. Kokusu yoktur. İlaç olarak kullanılan yeri, odun şeklinde bulunan köküdür. Hekimlikte; kökü, kabuğu ve odunu kullanılır. Etkili maddesi ‘‘Quassine’’ dir. Çok acıdır. Ayrıca, uçucu yağ ve rezin içerir.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Kökü, kabukları ve odunu, kesilip kurutulduktan sonra küçük parçalara ayrılıp kaynatılarak, kullanılır. İştah açar, hazmı kolaylaştırır. Ateşi düşürür. Tükürük ifrazatını arttırır. Mide, bağırsak, karaciğer ve böbreklerin çalışmasını düzenler. Böbrek sancılarını keser, taşların düşürülmesine yardımcı olur. Bağırsak kurtlarını döker. Mide, barsak tenbellikleri, karaciğer ve safra kesesi sancıları, karaciğere kan hücumu gibi hallerde iyi gelir. Kanamaları durdurur. Haşarat kaçırıcı olarak da kullanılır. İçilme miktarı, yaşa ve bünyeye göre, çorba kaşığı veya kahve fincanı iledir. Fazla kullanılacak olursa; baş dönmesi, mide bulantısı ve kusma yapar.
Acı Bakla
ACIBAKLA
(Lupine, Lupin, Lupine)
10 – 100 cm yüksekliğinde, sık tüylü bir senelik bitkidir. Yaprakları, el şeklinde parçalı, uzun saplı, 5 – 9 yaprakçıklıdır. Çiçekleri dik salkım durumunda, beyaz veya mavimsi renkli çiçek taç, yaprağı kelebek şeklindedir. Yahudi baklası diye de tanınır. Türkiye’ de yetiştiği yerler: Akdeniz bölgesi, Bursa, Antalya ve Konya çevreleridir. Memleketimizde üç türü bulunmaktadır. Beyaz çiçekli yahudi baklası: Beyaz çiçeklidir. 120 cm kadar yükseklikte bir yıllık bir bitkidir. Sarı çiçekli yahudi baklası: Vatanı, Orta ve Güney Avrupa’ dır. Mavi çiçekli yahudi baklası: Vatanı Akdeniz çevresi memleketleridir.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Vücuda kuvvet verir. Şeker hastalığına karşı faydalıdır. Tohumları, idrar yollarını temizlemekte ve idrar söktürücü olarak kullanılır. Kan temizleyici ve kurt düşürücü tesiri vardır. Böbreklere faydalıdır: böbrek taşlarının ve kumunun düşürülmesine yardımcı olur. Böbrek iltihabına karşı etkilidir. Ağrı kesici etkisi nedeniyle baş, romatizma ve siyatik ağrıları için kullanılır. Adet kanamalarını arttırır ve kolaylaştırır. Bazı türlerinin kavrulmuş tohumları ‘‘sebze kahvesi’’ ismiyle kahve yerine kullanılmaktadır.
Acıçiğdem
ACIÇİĞDEM
(Herbstzeitlose, Krokus, Colchique, Colchicum, Autumn Crocuses)
Boyu 10 – 30 cm yüsekliğe ulaşan, otsu ve yumrulu bir bitkidir. Sonbaharda morumsu pembe renkli 6 parçalı çiçekler açar. Yaprak ve meyveleri ise ilkbaharda ortaya çıkar. Acı çiğdem bahçelerde süs bitkisi olarak da yetiştirilir. Gölge yerleri sever. Çok su ister. Sonbaharda çiçek açtığından dolayı halk arasında ‘‘güz çiğdemi’’ olarak da bilinir. Yetiştiği yerler: Türkiye’ de pek bulunmaz. Avrupa’ nın sulak çayırlarında bol miktarda yetişir.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Tıbbi önemi haiz bir bitkidir. Kullanılan kısımları, haricen; tohumları ve yumruları kullanılır. Dahilen kullanımında ise idrar arttırıcı ve söktürücü etki gösterir. Tohum ve yumruların idrar arttırıcı, terletici, müshil ve romatizma ağrıllarını dindirici etkisi vardır. Zehirli bir bitki olan Acı Çiğdem sınırlı dozda ve kısa süreli olarak kullanılmalıdır. Acı çiğdem tohumu, birkaç diş sarımsak ile havanda dövülüp elde edilen sıvı bir beze emdirildikten sonra romatizma olan yere sarılırsa faydası görülür. Bu pansuman birkaç gün arka arkaya tekrarlanır. Beklenmeyen bir etki görüldüğünde kullanmayı derhal kesmek gerekir. Başlıca zehirlenme belirtileri kusma, kanlı ishal, burun kanaması, salya ve saç dökülmesidir. Ayrıca, uzun süreli kullanımlarda B12 Vitamininin emilimini engelleyerek kansızlığa neden olabilir.
Adaçayı
ADAÇAYI
(Salvia Officinalis)
Ballıbabagillerden; özellikle Akdeniz bölgesinde yetişen ıtırlı bir bitkidir. Menekşeye benzeyen çiçekleri haziran, temmuz aylarında açar. Yaprakları uzun, kenarları tırtıklı, beyazımsı yeşil renktedir. Hafif kafuru kokusu vardır. Çiçek açtığı zaman toplanıp kurutulur.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Mide ve bağırsak gazlarını giderir. Mide bulantısını keser. Hazım sisteminin düzenli çalışmasını sağlar. Boğaz, bademcik ve dişeti iltihaplarını giderir. Göğsü yumuşatır. Astımdaki sıkıntıları geçirir. İdrar ve ter söktürür. Banyo suyuna katılıp yıkanılırsa; zindelik verir. Günde 3 kahve fincanından fazla içilmemelidir. Vücudu kuvvetlendirir. Hastalık sonrasında vücuda zindelik verir. Eski gücüne kavuşmasına yardımcı olur. Antibakteriyel ve antiseptik özelliği mevcut. Boğaz iltihaplanması ve ağrıları, faranjit, laranjit ve hazımsızlık şikayetlerini giderir. Ayrıca aşırı terlemede etkilidir. Soğuk algınlığı ve boğaz enfeksiyonlarının giderilmesinde yardımcı rol oynar. Diş iltihapları ve boğaz rahatsızlıklarında gargara yapılarak kullanılır. Hazırladığımız bitki çayı ile 2 -3 defa gargara yapılır. Öksürüğe de iyi gelen bu bitki öksürüğü önlemede de kullanılır. İçerisinde Östrojen olmasından dolayı gece terlemeleri ve menopozdaki bayanlar içinde rahatlatıcı bir etkiye sahiptir. Aç karnına içilen adaçayı kan şekerini düşürücü özelliğine sahip. Dişlerin güçlü olmalarını ve beyaz görünmelerine yardımcı olur. Adaçayı toz haline getirilip dişler bu toz ile ovalanır.
Adamotu
ADAMOTU
(Alraunwurzel, Mandragore, Mandrake)
Mavimsimor renkli çiçekler açan, rozet yapraklı ve kazık köklü çok yıllık otsu bir bitkidir. Kökleri insana benzediği için, bu isim verilmiştir. Türkiye’de yetiştiği yerler: Batı ve Güney Anadolu
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Kökleri % 0,3 oranında Hiyosiyaminlerle, Skopolamin alkaloidlerini taşır. Bundan dolayı zehirli bir bitkidir. Ağrı kesici, yatıştırıcı, cinsel gücü arttırıcı etkileri vardır. Halen tedavide çeşitli preparatların terkibinde kullanılmaktadır. Rast gele kullanıldığında zararlı olur.
Ada Soğanı
ADASOĞANI
(Scille, Scillae Bulbus, Sea Onion, Urginea Maritima)
Zambakgillerden bir çeşit bitkidir. Yaprakları uzun şerit şeklindedir. Çiçekleri yeşil ve beyaz damarlıdır. 2 kilogram kadar olan soğan kısmı, yapraklarının altındadır. Acı ve zehirlidir. 7,5 gram adasoğanı, bir insanı rahatça öldürebilir. Tazeyken kullanılmaz. Aksi halde zehirlenme ve kusmalara yol açar. Soğanın etli olan orta kısmı, dilimlenerek kurutulur. Sonra dövülüp toz haline getirilir. Çok iyi bilmeden kullanılmamalıdır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
İdarar söktürür. Kalp hastalarında vücutta biriken suyu boşaltır. Azotemiyi azaltır. Böbrek hastaları kullanmamalıdır.
Ahlat
AHLAT
(Yaban Armudu Piraster, Pirus Elaegrifolia, Wild Pear Tree, Poirier Sauvage)
Gülgillerden, kendi kendine yetişen ve üzerine armut aşılanan bir ağaçtır. Yemişi iyice olgunlaştıktan sonra yenir.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Meyveleri ishal keser. Zehirli hayvan sokmalarında, filizi ezilip yaraya sürülür.
Ahududu
AHUDUDU
(Himbeere, Framboise Common Rasberry Bush)
Ağaç çileği ve sultan böğürtleni olarak tanınır. Haziran-Temmuz ayları arasında beyazımtrak renkli çiçekler açan 30 – 150 cm boyunda çok senelik, dikenli çalı görünüşünde bir bitkidir. Dağlık mıntıkaların orman ve korularında tesadüf edilir. Gövdesi dallı, dikenli ve yatıktır. Yaprakları 3 – 5 parçalı, sivri uçlu yaprak sapı kıvrık dikenlidir. Çiçekleri ekseriya, dalların ucunda 5-10 çiçekli salkım halindedir. Meyvesi etli ve bir çok eriksi tipli meyvelerin bir araya gelmesi ile meydana gelmiş, küre biçiminde, kırmızı renkli ve güzel kokuludur. meyveleri temmuz ve ağustos aylarında olgunlaşır. Çoğu çeşitleri bahçelerde yetiştirilir. Umumiyetle sonbaharda 1-1,5 m aralık bırakılmak suretiyle dikilir. Ahududular her 6 – 7 senede bir yenilmelidir. Türkiye’ de Ege, Marmara, Karadeniz bölgelerinde yetiştirilir.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Kullanılan kısmı, meyve, çiçek ve yapraklarıdır. Meyveler tamamen olgunlaştıkları zaman toplanır. Yapraklarında tanen, meyvelerinde ise organik asitler (malik asit, strik asit vs.) şeker, pektin uçucu ve sabit yağlar bulunmaktadır. Yaprakları boğaz hastalıklarında gargara için kullanılır. Çiçeklerinden romatizma ve nikris (gut) hastalıklarında faydalanılır. Taze olarak, şeker ve böbrek hastalarında perhiz yiyeceği olarak istifade edilir. Halk arasında ishal ve ateşli hastalıklara karşı tavsiye edilir.
Akasya Ağacı
AKASYA
(Salkım Ağacı)
Baklagillerden; bir çeşit süs ve gölge ağacıdır. Salkım çiçekli ve küçük yapraklıdır. Çiçekleri güzel kokar. Çiçekleri kullanılır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Astım ve nefes darlığını giderir. Amberkabuğu (Croton Elutheria): Antil adalarında yetişen sığla ağacı (liquidamber) denilen ağacın kabuğudur. Kabukların dışı kahverengiye yakın gri; içi ise sarıdır. Yandığı zaman hoş bir koku verir. Kullanıldığı yerler: Dizanteri ve ishali keser. Hazım bozukluklarını giderir. Kansızlıkta faydalıdır. Anne sütünü arttırır.
Akdiken
AKDİKEN
(Gemeiner Kreuzdorn, Nerprun Alaterne, Common Buckthorn)
Mayıs – Haziran aylarında sarı – yeşil renkli, küçük çiçekler açan bodur bir ağaçtır. Orman ve koru kenarlarında bulunur. Dalları karşılıklı uçları diken halindedir. Yaprakları karşılıklı ve saplıdır. Çiçekleri küçük demetler halinde bir araya toplanmıştır. Küre şeklinde ve bezelye büyüklüğündeki meyvesi evvela yeşil, olgunlukta morumsu siyah renk alır. Türkiye’ de yetiştiği yerler Bolu ve Trabzon civarıdır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Bitkinin kullanılan kısmı taze meyveleridir. Meyvelerinde yağ, renkli maddeler, şeker ve glikoz vardır. İyi bir müshildir. Şurubu yapılır. Müshil ilacı olarak kullanılır. Bunlardan başka meyvelerinden yeşil bir boya da hazırlanır. Memleketimizde yetişmekte olan bir akdiken çeşidi de ‘‘cehri’’ adıyla anılır. Bu cins sadece memleketimizde yetişir.
Akkuş Ağacı
AKKUŞ AĞACI
(Kayınağacı)
Kayıngillerden; nemli topraklardan yetişen bir ağaçtır. Meyveleri küçüktür. Yaprakları ilkbahar aylarında toplanıp kurutulur.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
İdrar söktürür. Vücutta biriken suyu boşaltır. Böbreklerin düzenli çalışmasını sağlar. Şişmanlamayı önler. Romatizma ağrılarını dindirir. Ayak kokularını keser. Saçları gürleştirir, kepekleri yok eder. Cilt hastalıklarını yok eder. Kalp kifayetsizliğinin sebep olduğu idrar tutukluğunu giderir. Vücutta biriken tuzu atar. Üremi ve albüminde faydalıdır.
Alıç
ALIÇ
(Ekşimuşmula)
Gülgillerden; kırlarda yabani olarak yetişen bir ağaçtır. Meyveleri; küçük muşmulaya benzer kırmızı renklidir. Tadı mayhoştur. Hekimlikte meyvesi kullanılır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Asabi çarpıntıları giderir. Sinir bozukluğunu geçirir. Yüksek tansiyonu düşürür. Aritmide kullanılır. Uykusuzluğu giderir. Kalbi kuvvetlendirir. Damar sertliği ve göğüs nezlesinde faydalıdır.
Altınbaşak Otu
ALTINBAŞAK OTU
(Solidago Officinalis)
İdrar tutukluğu, albümin, nefrit, üremi ve sistit tedavisinde kullanılan bir çeşit bitkidir.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Asabi çarpıntıları giderir. Sinir bozukluğunu geçirir. Yüksek tansiyonu düşürür. Aritmide kullanılır. Uykusuzluğu giderir. Kalbi kuvvetlendirir. Damar sertliği ve göğüs nezlesinde faydalıdır.
Altınkökü
ALTINKÖKÜ
(İpeka)
Güney Amerika’ da yetişen bir bitkidir.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Az miktarda kullanıldığı taktirde tatlandırıcıdır. Yüksek dozlarda kullanılırsa kusturur, ishal yapar. Müzmin bronşitte ifrazatı artırır.
Amberbaris
AMBERBARİS
(Kadıntuzluğu)
Yabani, çalı şeklinde, sarı çiçekli bir ağaçtır. Kökü acıdır. Yaprakları ve yemişi tatlıdır. Seyrek ormanlarda bulunur. Boyu 2 – 3 metre arasındadır. Meyvelerinde bol miktarda C vitamini vardır. Meyveleri, kabukları ve kökü kullanılır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Karaciğer ve safra kesesi hastalıklarını iyileştirir. Ateşi düşürür. Hazım bozukluklarını giderir. Bağırsak iltihaplarını tedavi eder. Öksürüğü keser. Mideyi kuvvetlendirir.İştah açar. Ağız yaralarını iyileştirir. kan dolaşımını düzenler. Yüksek tansiyonu düşürür. Siyatik, romatizma ve eklem ağrılarını giderir.
Anason
ANASON
(Anis, Anise)
Haziran – Ağustos aylarında, beyaz renkli çiçekler açan, 50 – 60 cm yüksekliğinde, bir senelik bitki. Gövde dik, silindir biçiminde, içi boş, çok dallı, tüylü ve üstü çizgilidir. Alt yaprakları uzun saplı, oval veya kalp biçimindedir. Çiçekler bileşik şemsiyelerde toplanmışlardır. Meyveleri armut şeklinde küçük, üzeri tüylü, yeşilimsi sarı renklidir. Başta Ege bölgesi olmak üzere bütün Anadolu’ da bahçelerde yetiştirilir. Kültür anasonunun vatanı Anadolu olduğu tahmin edilmektedir. Meyvelerinde nişasta müsilat, sabit ve uçucu yağ bulunmaktadır.Uçucu yağ miktarları bitkinin cinsine ve yetiştiği yerin şartlarına bağlıdır. Uçucu yağın % 80 – 90‘ ı anetoldür. Anetol zehir etkili fakat bu etkisi şok olmayan bir maddedir. Meyvelerinde su buharı distilasyonu ile elde edilen anason yağı, hemen hemen renksiz ve karakteristik kokuludur. Anason tıpta midevi, bağırsak gazlarının teşekkülünü önleyici, hazmı kolaylaştırıcı ve göğüs yumuşatıcı olarak kullanılır. Ayrıca nefes darlığı, öksürük ve kalp çarpıntısı rahatsızlıklarında etkilidir. Anason yüksek dozda alındığında baş ağrısı, uyuşukluk, görme zorluğu yapar. Daimi kullananlarda anisizm hastalığına sebep olur. Bilhassa çocuklara uyku vermede, midede teşekkül eden gazları gidermede çok faydalıdır. Bebekler için bir çay kaşığı tohum, bir bardak suya olmak üzere çay olarak hazırlanır. Yemeklerden önce veya süte katılarak bir kaç çay kaşığı verilir. Büyükler % 1-2′ lik çayını günde 2 – 3 bardak alabilir.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Kullanılan kısmı, meyveleri ve yapraklarıdır. Meyveleri tamamen olgunlaştıktan sonra toplanır ve gölgede tutulur. Hazmı kolaylaştırır. İştahsızlığı giderir. Mide ve bağırsak gazlarını söktürür. İdrar arttırır. Migren ağrılarını keser. Astım, nefes darlığı ve bronşitte görülen şikayetleri giderir.
Ardıç
ARDIÇ
(Wacholder, Geniévre, Juniper)
Yapraklarını dökmeyen daimi yeşil ağaçlardan. Yaprakları yeşil pulsu veya iğne şeklindedir. Uzunluğu 1 – 2 cm’dir. Bir evcikli veya iki evcikli bitkilerdir. Ardıç yemişi diye anılan kozalakları dişi ağaçlar üzerinde bulunur. Ardıç türleri kozalaklarının büyüklüğüne, rengine ve özelikle her kozalağın içinde bulunan tohumlarının sayısına göre birbirinden ayırt edilir.
Çeşitleri, Kullanıldığı Yerler
Sıcak iklimlerde ve korunmuş alanlarda ağaç gibi büyümesine karşılık soğuk bölgelerde çalı şeklindedir. Genel olarak odunu yumuşak ve dayanıklıdır. Kurşun kalem yapılır. Kerestesi de demiryolu traversi olarak kullanılır. Bütün Kuzey Yarımküre’ de yetişen 60 türü vardır.
Adi Ardıç
Adi Ardıç
(Juniperus Communis)
Memleketimizde Trakya bölgesinde tesadüf edilen çalımsı veya küçük ağaçlardandır. Yaprakları batıcıdır. Kozalakları mavimsi siyah renkli, üç tohumludur. İdrar söktürücü olarak kullanılır.
Bodur Ardıç
Bodur Ardıç (Juniperus Nana)
Memleketimiz dağlarında, özellikle Kuzey Anadolu dağlarında geniş topluluklar meydana getirir. Kozalakları mavimsi siyah renklidir.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Yenir ve idrar söktürücü özelliktedir. Finike Ardıçı (Juniperus Phoenicea) Batı ve Güney Anadolu’ da yetişen çalımsı, bodur ağaçlardandır. Kozalakları kızılımsı kahverengi, 4 – 9 tohumludur.
Katran Ardıçı
Katran Ardıcı (Juniperus Oxycedrus)
Trakya ve Anadolu’ da yaygındır. Çalı veya küçük bir ağaç şeklindedir. Yaprakları üçlü ve batıcıdır. Kozalakları kırmızımsı olup iki tohumludur. Dallarından elde edilen katranı cilt hastalıklarında kullanılır.
Kokar Ardıç
Kokar Ardıç (Juniperus Foetidissima)
Doğu Akdeniz Bölgesi ağacıdır. Memleketimizin dağlık yerlerinde yetişir. Sürgünleri dört köşeli, kozalakları mavimsi siyah renkli, 1 – 2 tohumludur. Yapraklar ezildiği zaman fena kokular çıkarır.
Yüksek Ardıç (Juniperus Excelse) Memleketimizin dağlık bölgelerinde yetişir. Sürgünleri dört köşeli değildir. Kozalakları mavimsi siyah renkli, 4 – 6 tohumludur.
Andızotu
ANDIZOTU
(Atgözü, Kızılağaç, Inula, Inula Helenium, Annuée Inule)
Bileşikgillerden, nemli yerlerde yetişen, 1 metre kadar sapı olan bir çeşit ottur. Yaprakları büyük, yumuşak ve yuvarlaktır. Çiçekleri sarı renkte olup, acı ve kokuludur. Kökü kalındır. Meyveleri küçük, fıstık kozalağına benzer.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Mideyi kuvvetlendirir. Balgam söker. Mikropları öldürür. Vücutta biriken tuzu atar. Üremi nefrit, sistit, idrar yolları hastalıklarında faydalıdır. Nefes darlığını giderir. Karaciğer hastalıklarını tedavi eder. Kaşıntıları keser. Fazla kullanıldığı zaman, mide bulantısı yapar.
Antep Fıstığı
ANTEP FISTIĞI
(Şam Fıstığı)
Antepfıstığıgiller familyasındandır; Gaziantep havalisinde yetiştirilen 5-10 metre yüksekliğinde bir ağaç ve bunun meyvesidir. İçeriğinde sabit yağ, sakkaroz ve proteinli maddeler vardır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Vücudun gelişmesini sağlar. Beden ve zihin gücünü arttırır. Cinsel istekleri kamçılar böbrek ve safra kesesi ağrılarını hafifletir. Göğsü yumuşatır, öksürük söktürür.
ARAROT
(Maranta Nişastası, Arrow-Roor)
Sıcak iklimlerde yetişen “Maranta’’ adlı kamıştan veya ona benzer başka bitkilerin köklerinden çıkarılan beyaz bir tozdur. Nişastadan daha incedir. Kokusu ve tadı yoktur.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Çocuk maması yapımında kullanılır. Süt çocuklarına ve nekahat dönemindeki hastalara verilir. Hastalıktan sonra halsizlikleri giderir.
Armut
ARMUT
(Pirus Communis)
Gülgilerde; çiçekleri beyaz bir ağacın meyvesidir. Armut suluca yumuşak, tatlı ve küçük çekirdekgillerden. Rengi sarı ile yeşil arasında değişir. Ankara, Mustabey, Çengel, Kumlabey olmak üzere birçok çeşidi vardır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Böbreklerin düzenli çalışmasını sağlar. İdrarı bollaştırır. Böbrek kum ve taşlarının dökülmesine yardım eder. Yüksek tansiyonu düşürür. Kanı temizler bütün salgı bezlerinin normal çalışmasını sağlar. Kansızlığı giderir, kabızlığı azaltır. Hazımsızlığı giderir. Mafsal kireçlenmesi, nikris ve romatizmada faydalıdır. Şeker hastaları da yiyebilir. Midesi zayıf olanların kompostosunu içmeleri tavsiye edilir. Yemeklerden önce yenecek olursa daha faydalı olur.
Aslanağzı
ASLANAĞZI
(Kurtağzı, Tavşandudağı, Anthirinum, Linaire, Muflier)
Türlü renklerde yetişen güzel görünümlü bir bitkidir. Kokusuzdur. Daha ziyade süs bitkisi olarak kullanılır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Balgam söktürür. Bronşitte rahatlık verir.
Aslandişi
ASLANDİŞİ
(Yabani Acimarul, Karahindiba, Taraxacum Officinalis, Dent de Lion, Dandelion)
Bileşikgiller familyasından, yol kenarlarında, çayır ve hendeklerde yetişen bir çeşit bitkidir. Yaprakları rozet şeklindedir. Çiçekleri sarıdır. Taze yaprakları salata olarak yenilebilir. Kökünde, Teraxacin, Levulin, Inulin ve şeker vardır. Yaprakları ilkbahar, kökleri ise sonbahar aylarında toplanıp kurutulur.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
İdrar söktürür. Mesane ve kalın bağırsak iltihaplarını giderir. Göğsü yumuşatır. Öksürüğü keser. Balgamlı ishalleri keser. Karaciğer şişkinliğini indirir. Böbrek ve safra taşlarını düşürür. Sarılıkta faydalıdır. Anne sütünü artırır. Taze filizleri kırıldığı zaman akan sütü de dişleri temizler. Öğütülen kökü, kahveye de katılır.
Aslan Pençesi
ASLANPENÇESİ
(Alchemila Vulgaris)
Gülgillerden; çayırlarda, ormanlarda yetişen ve türlü çeşitleri bir yabani bitkidir. 5 – 7 parçalı olan yaprakları büyüktür. Kökü geniştir. Çiçekleri; ufak yıldız şeklinde olup, yeşilimtraktır. Mart – Temmuz ayları arasında toplanıp kurutulur.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Ateş düşürür. Vücuda kuvvet verir. Yarım baş ağrılarını keser. Anne sütünü artırır.
Asma
ASMA
(Vitis)
Asmagiller familyasından tırmanıcı, uzun ömürlü, ağaçsı bir bitkidir. Mayıs – Haziran ayları arasında çiçek açar. Gövdesi üzerindeki kabuklar zamanla esmerleşip şeritler halinde dökülür. Çiçekleri küçük, yeşilimsi renktedir. Yapraklarının taban kısmı kalp şeklindedir. Kenarları dişli ve ucu sivridir. Üst yüzleri tüysüz, alt yüzleri ise tüylüdür. Meyvelerine üzüm denir. Kuru veya yaş olarak yenir.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Yaprakları ile yapılan ilaçlar kanamayı durdurur. Vücuda kuvvet verir. Sarılığı keser. İshali durdurur.
At Kestanesi
AT KESTANESİ
(Hindkestanesi)
Atkestanegiller familyasından; süs olarak yetiştirilen iri bir gövde ağacıdır. Nisan -Temmuz aylarında çiçek açar. Meyveleri kestaneye benzer. İçinde nişasta, saponin ve yağ vardır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Kabuklarından yapılan ilaçlar ateşi düşürür. Vücuda kuvvet verir. Tohumları ise romatizma ve mafsal ağrılarını giderir. Varis flebit ve basur memelerinin tedavisinde ve deri çatlaklarını gidermekte kullanılır.
At Kuyruğu
AT KUYRUĞU
(Zemberekotu)
Atkuyruğugillerden; kök sapı ömürlü olan, nemli yerlerde yetişen bir bitkidir.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
İdrar tutukluğunu giderir. İdrarı attırır. Böbrek taşlarının düşürülmesinde yardımcı olur. İdrar torbasındaki iltihabı giderir. Kan işemeyi keser. Albümin miktarını düşürür. Zatülcenp ve karaciğer hastalıklarının tedavisinde kullanılır. Nikris ve romatizmanın şikayetlerini giderir. Tavsiye edilen miktardan fazla kullanılmamalıdır.
Ayı Üzümü
AYI ÜZÜMÜ
(İt üzümü)
Fundagillerden; küçük taneler halinde kırmızı renkli yemişleri olan, tüylü bir bitkidir. 1 – 3 Metre yüksekliğindedir. Her mevsimde yaprakları vardır. Makilerde bulunur. Dalları kırmızımtrak kahverengidir. Yaprakları şimşir yapraklarına benzer. İçinde Hydrochinone vardır. Sonbahar aylarında toplanıp, kurutulur. Çiçekleri pembe salkımlar halindedir. Ev ilaçlarında yaprakları kullanılır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Kuvvet verir. İshali keser. İdrar yollarındaki taşların düşmesine yardım eder. Prostat büyümesinden kaynaklanan şikayetleri giderir.
Aylandız
AYLANDIZ
(Kokarağaç)
Sedefotugillerden; bir çeşit süs ağacıdır. Çiçekleri uzun salkım şeklindedir. Kokusu keskindir. Meyveleri sonbaharda dökülmeden önce kızarır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Bağırsak solucanlarını düşürür.
Aynısefa
AYNISEFA
(Gecesefası)
Bileşikgillerden çiçekleri güzel, sarı renkli bir bitkidir.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
İdrar söktürücüdür. Terletir. Aybaşı kanını söktürür ve aybaşı kanamalarının normal olmasını sağlar. İştah arttırır. Nikris ve sıracada da faydalıdır.
Ayrık Otu
AYRIKOTU
(Gemeine Qecke, Chiendentcommun, Common Couch Grass, Scutch, Twitch)
Temmuz – Ağustos ayları arasında yeşil veya morumsu-yeşil renkli başaklar veren, 30 – 100 cm boyunda, çok senelik otsu bir bitkidir. Toprak altında çok fazla yayılmış olan ana kökleri bulunur. Bilhassa kumlu toprakları sever. Gövdeleri dik, tüysüz ve içi boştur. Yaprakları dar, uzun, ince, paralel damarlı, sivri uçlu, koyu yeşil renklidir. Çiçekler gövdenin ucunda ve yassı bir başak durumunda toplanmışlardır. Meyve sarımsı renkli ve uzuncadır. Bitkinin etli kökleri çok eskiden beri üriner hastalıklarda kullanılan önemli bir halk ilacıdır. Kökler mesane ve böbrek iltihapları dahil, mesanedeki taş ve kumları düşürmek için kullanılan iyi bir idrar sökücüdür. İdrar artırıcı olarak mısır püskülü, ve arpa ile beraber kaynatılarak kullanılır. Hatta köpekler bile ağız ve bağırsaklarını temizlemek için bitkinin yapraklarını büyük bir zevkle yedikleri için bitki “köpek çimeni’’ olarak da bilinir. Tarlalarda belirtilen türden başka, buna çok benzeyen büyük ayrıkotu (cynadan dactylon) olarak bilinen çeşidinin daha kalın kökleri olup, nişasta da taşımasıyla ayrılır ve diğeri gibi kullanılır. Türkiye’ de İstanbul, Trakya, Muğla, Anadolu’ da yetişir.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Kullanılan kısımları kökleridir. Köklerinde triticin, uçucu yağ, müsilaj ve potasyum bulunur.
Ayva
AYVA
(Sefercel)
Gülgillerden çiçekleri iri ve pembe renkli; yapraklarının altı tüylü, orta yükseklikteki bir ağacın meyvesidir. Ayva; limondan büyük sarı renkte, tüylü mayhoş, dokusu sertçe ve ufak çekirdekli bir meyvedir. vitamini boldur. Çiğ yenilmesi tavsiye edilmez. Kompostu veya jöle yapılarak veya külde pişirildikten sonra yenilmesi uygundur.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
İshal ve dizanteriyi keser. Mide ve bağırsakları kuvvetlendirir. İnce Bağırsak ithabını giderir. Kanı temizler. Karaciğer tembelliğini giderir. Safra akışını sağlar. çarpıntıyı dindirir. Kadınlarda görülen beyaz akıntıyı keser. Bronşit, müzmin öksürük ve veremde faydalıdır. Ağızdan su gelmesini ve kan kusmayı önler. Vücudun gelişmesine yardım eder. Merhem yapılarak kullanıldığı takdirde; el ayak ve meme ucu çatlaklarını, yüz ve boyun kırışıklıklarını giderir. Egzama kaşıntılarını ve basur memelerinin doğurduğu şikayetleri giderir. Kabızlık çekenler ve tansiyonu yüksek olanlar yememelidir.
Badem
BADEM
(Prunus Amygdalus)
Gülgillerden bir çeşit ağacın yemişidir. Meyvesi çağla halindeyken yenir. Olgunlaştıktan sonra, sert kabukla kaplı olan içi yenir. Hekimlikte kullanılan kısmı da burasıdır. Başlıca iki çeşidi vardır; acıbadem, tatlı badem.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Badem beden ve zihin yorgunluğunu giderir. Hamilelerin zayıf düşmemesini sağlar. Sütle içilirse mideyi kuvvetlendirir. Kabızlığı giderir. Nekahat devresini kısaltır. Böbrek mesane ve tenasül yollarındaki iltihapları giderir. Baş ağrısı, karaciğer ve böbrek ağrılarını hafifletir. Bronşit, boğaz ağrısı, anjin, boğaz yanması ve akciğer hastalıklarında faydalıdır. Bademyağı kabızlığı giderir. Egzama ve kaşıntıların verdiği rahatsızlıkları azaltır. Böbrek ve mesane taşlarının düşürülmesine yardım eder. Kulak ağrılarını dindirir. Yumurtayla karıştırılıp da basur memelerine sürülecek olursa, ağrı ve yanmaları giderir.
Bakla
BAKLA
(Ful)
Baklagillerden hazmı kolay ve besleyici bir bitkidir. Ev ilaçlarında çiçekleri kullanılır. Bir çeşidi olan acıbakla acı ve otsu bir bitkidir.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
İdrar yollarını temizler. Böbrek ağrılarını dindirir. Böbrek iltihaplarını giderir. Böbrek, kum ve taşlarını düşürülmesine yardımcı olur. Lumbago, romatizma, siyatik ve dolama şikayetlerini giderir.
Baldıran Otu
BALDIRAN
(Ağuotu)
Maydanozgillerden nemli yerlerde yetişen 1 – 2 metre boyunda zehirli bir bitkidir. Gövdesi kalındır. Sapının alt kısmı erguvani renktedir. Yaprakları büyük, çiçekleri yayvan ve küçüktür. Terkibinde coniine vardır. Büyük baldıran ve küçük baldıran olmak üzere iki çeşidi vardır. Ev ilaçları olarak kullanılmaz.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Hekimlikte ağrı giderici ve spazm giderici olarak, siyatik, tetanoz, epilepsi, trilemnius nevraljisi ve kore hastalığının tedavisinde kullanılır.
Baldirikara Otu
BALDIRI KARA
(Fujer)
Eğretiotugillerden; nemli yerlerde yetişen otsu bir bitkidir. Yaprakları at yelesini andırır. Yurdumuzun hemen hemen her yerinde yetişir.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Grip ve soğukalgınlığında hastayı rahatlatır. Balgam söktürür. Mide ağrılarını keser. Böbrek kumlarının dökülmesini sağlar. Derilerdeki şişlikleri indirir. Saç dökülmesini önler. Aybaşı kanamalarının düzenli olmasını sağlar. Diğer ilaçlara da tat verici olarak kullanılır.
Bamya
BAMYA
(Hibiscus Esculentus)
Ebegümecigiller familyasından; yaprakları asma yaprağına benzeyen, meyvesi beş bölmeli tohumları yuvarlak ve yeşilimtrak gri renkte, sebze olarak yenen bir bitkidir. Amasya, Balıkesir bamyası gibi çeşitleri vardır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Kabızlığı giderir. Mide ve bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar.
Banotu
BANOTU
(Konca)
Patlıcangiller familyasından; yol kenarlarında, gölgelik kenarlarında yetişen, 80 cm kadar boyunda uyuşturucu ve zehirli bir maddedir. Açık yeşil renktedir. Her tarafında beyaz, uzun tüyler vardır. Çiçekleri sarımtrak, kırmızımsı mor renktedir. Meyvesinin içinde yüzlerce tohumu vardır. Ev ilaçlarında kullanılması tavsiye edilmez.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Teskin edicidir. Titreme ve çarpıntıyı giderir. Uykuyu kaçırır. Keyif verir. Beyin hastalıkları, kore hastalığı ve nikriste faydalıdır.
Basur Otu
BASUR OTU
(Küçük Kırlangıç Otu)
Düğünçiçeğigiller familyasından; ilkbaharda çalılar arasında yetişen küçük bir bitkidir. Yaprakları üç parçalıdır. Yeşilimtıraktır. Yumryları yapraklarının arasındadır. Kökü küçüktür. Çiçekleri altın sarısı rengindedir. Sabahları açar, akşamları kapanır. Ev ilaçlarında kökleri kullanılır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Basur memelerinden doğan şikayetleri giderir.
Behmen
BEHMEN
(Kavza Kökü): Turp’ a benzer, otsu bir bitkidir. 20 Ocak ile 20 Şubar arasında çiçek açar. Çiçeğin rengine göre kızılbehmen ve akbehmen adında iki türü vardır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Basur memelerinden doğan şikayetleri giderir.
Bezelye
BEZELYE
(Pisum)
Baklagillerden tırmanıcı bir bitki ve onun tohumudur.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Kabızlığı giderir. Kan yapar. Kan kanserine karşı korur.
Binbirdelik Otu
BİNBİRDELİK OTU
(Hypericum Calycinum)
Çalılık ve fundalıklar arasında yetişen uzun ömürlü bir otsu bitkidir. 30-80 cm boyundadır. Gövdesi dört köşelidir. Yaprakları sapsızdır. Çiçekleri parlak sarı renktedir. Mayıs ve eylül aylarında açar.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
İdrar ve balgam söktürür. İştah açar. Sinirleri yatıştırır.
Bit Otu
BİT OTU
(Mezevek)
Düğünçiçeğigiller familyasından; bir çok çeşidi bulunan ve kuzey yarımkürede yetişen bir bitkidir. Tohumlarında Delphine vardır. Zehirlidir.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Bit, pire gibi zararlı asalak ufak böcekleri öldürmekte kullanılır.
Burçak
BURÇAK
(Pisum)
Baklagillerden; taneleri hayvan yemi olarak kullanılan bir bitkidir. Taneleri mercimeğe benzer.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Lapası; ezik, çürük tedavisinde; taneleri ise, isilik ve mayasılda kullanılır.
Biber
BİBER
(Filfil)
Patlıcangillerden; taze iken yeşil ve çoğu acı olan meyvesi; sebze ve baharat olarak kullanılır. Bol miktarda C vitamini vardır. Acı ve tatlı, yeşil ve kırmızı çeşitleri vardır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Kırmızı biber ile hazırlanan ilaç, nevralji, lumbago ve romatizmalarda faydalıdır. Ayrıca biber, mideyi kuvvetlendirir. İştahı açar ve hazmı kolaylaştırır.
Biberiye
BİBERİYE
(Kuşdili)
Ballıbabagillerden; Akdeniz çevresinde çok yetişen; küçük kalınca, ensiz ve kokulu yaprakları ile çiçeklerinden faydalanılan bir bitkidir. Yaprakları iğneye benzer. Boyu iki metre kadardır. Çiçekleri mavi veya aflatundur. Çiçeklerinden renksiz veya soluk sarı renkte olan biberiye esansı çıkarılır. İçeriğinde kafuru, sineol, kamfen, pinen, borneol, ve bornilasetat vardır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Hazımsızlığı giderir. Çarpıntıyı keser. Yarımbaş ağrılarını giderir. Baş dönmesini keser. Astım bronşit ve kansızlıkta faydalıdır. Yağlı saçların yağını alır. Burkulmalarda ve deri yaralarında haricen kullanılır. İdrar ve adet söktürür. Burkulmalarda ve deri yaralarında da haricen kullanılır. İdrar ve adet söktürür. Safra ifrazatını arttırır.
Börülce
BÖRÜLCE
(Karnıkara)
Göbeği koyu renkli bir çeşit ufak fasulyedir. İçeriğinde protein, azot, nişasta ve C vitamini vardır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
İdrar tutukluğunu ve anüs kaşıntısını giderir. Yanık tedavisinde kullanılır.
Buğday
BUĞDAY
(Triticium)
Birçenekligillerdendir. Sapları kamışsıdır ve içleri boştur. Çiçekleri başak şeklindedir. Yemişlerine buğday denir. İçeriğinde B vitamini ve karbonhidratlar vardır. Bunlar, tanelerin kepeğindedir. Bu medenle buğday unu ne kadar çok kepekli, yani esmer olursa, o derece faydalı olur.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Kepekli buğday unundan yapılan ekmek, kurabiye ve benzerleri bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar. Kabız olmayı önler. Çimlendirilmiş buğday tanesi zihin yorgunluğunu ve zihin bozukluklarını giderir. Damar sertliğini, mide ve cilt hastalıkları olanlar taze ekmek ve sıcak börek gibi şeyler yememelidirler.
Balık Otu
BALIK OTU
(Hablülhilal)
Cava’da ve Malabar’da yetişir. Zehirli meyvesiyle balıkları sersemleterek yakalamaya yarayan bir bitkidir. 50 cm boyunda, dalları yeşil ve tüylüdür. İlaç olarak yaprak ve çiçekleri kullanılır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Terletir, idrar söktürür. Vücudu rahatlatır. Had bronşit ve nezlede, bütün bulaşıcı hastalıklarda kullanılır.
Ballıbaba
BALLIBABA
(Laminum)
Ballıbabagiller familyasından bir çeşit bitkidir.Benekli ballıbaba ve arıların çok sevdiği ak ballıbaba gibi türleri vardır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Kabakulak, mayasıl ve kanlı basurda faydalıdır.
Beşparmak Otu
BEŞPARMAK OTU
(Kaz Otu)
Gülgillerden; yol kenarlarında ve çayırlarda yetişen 40-70 cm boyunda yabani bir bitkidir. Yaprakları beşparmak şeklindedir. Rozete benzer. Gümüşi renktedir. Uzun saplı çiçekleri, yaprakların arasından çıkar. Altın sarısı rengindedir. Yaprak ve kökleri Temmuz – Ağustos aylarında toplanıp kurutulur.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
İshali keser. Mide rahatsızlıklarını giderir. Vücuda kuvvet verir. Bademcik ve boğaz ağrılarını giderir. Diş ağrılarını dindirir. Diş etlerini kuvvetlendirir. Yüz lekelerini giderir.
Böğürtlen
BÖĞÜRTLEN
(Tilkiüzümü)
Gülgilerden bahçe çitlerinde, yol kenarlarında kendiliğinden yetişen, dikenli bir çalıdır. Yemişi ahududuya benzer, fakat ondan küçüktür. Önceleri kırmızı iken sonraları kararır. Yaprakları; çiçekleri açmadan toplanıp, kurutulur. Bir çok türü vardır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
İdrar söktürür. Ayaklardaki şişkinlikleri indirir. Yüksek tansiyonu düşürür. Gözlerdeki zafiyeti giderir. Mesane taşlarının düşmesine yardımcı olur. Ağız, dil, diş eti bademcik iltihaplarını giderir. Kadınlarda görülen beyaz akıntıyı keser. Haricen kullanıldığı takdirde ağrıları dindirir, yanıkları iyileştirir. Kökü kaynatılıp, suyu içilecek olursa, kandaki şeker miktarını düşürür.
Boru Otu
BORU ÇİÇEĞİ
(Çan Çiçeği)
Çançiçekgillerden; çiçekleri boru biçiminde olan bir bitkidir. Çiçekleri turuncu renktedir.
Kullanıldığı yerler ve Faydaları
Nefes darlığı, bronşit ve astımın sebep olduğu rahatsızlıkları giderir.
Bergamot
BERGAMOT
(Citrus Bergamia)
Sedefotugiller familyasından bir çeşit narenciye türüdür. Meyvesinin kabuklarından güzel kokulu bir esans yapılır. Dalları seyrek ve kısa dikenlidir. Meyvesi armut şeklinde, sarımtırak yeşil veya altın sarısı rengindedir. 8 – 10 dilimi vardır. Bergamot meyvesinden çıkarılan esans yeşilimtırak veya sarımtırak yeşil renktedir. Acı ama hoş kokuludur.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Koku vermesi için bazı ilaçlara ve çaya karıştırılır. Reçeli de yapılır.
Besbase
BESBASE
(Macis)
Hindistancevizi çekirdeğini örten özlü zardır. İçeriğinde esans ve yağ vardır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Teskin edici iştah açıcı ve vücudu kuvvetlendirir. Tavsiye edilen miktarı aşmamalıdır. Aksi halde zehirlenme belirtileri görülebilir.
Centiyane
CENTİYANE
(Lcentiyana, Yilanotu, Esekturpu, Gentina lutea, Gentina Radix)
Doğu Karadeniz Bölgesi ve Uludağ’ da yetişen, 1 m kadar yüksekliğinde, geniş yapraklı, kalın köklü bir bitkidir. Kökü acıdır. İçi sarı, dışı esmerdir. Kökü şifalıdır. Sarı ve mavi türleri vardır.
Kullanıldığı yerler ve Faydaları
İştah artırır, hazmı kolaylaştırır. Ateşi düşürür. Vücuda kuvvet verir. Mide zafiyeti ve ekşimelerini giderir. Kansızlıkta da faydalıdır.
Ceviz
CEVİZ
Mayıs ve haziran aylarında çiçek açan ceviz ağacı, ülkemizin her bölgesinde yetişir. Oldukça uzun ömürlü olan ağacın, çok sayıda cinsleri vardır. Cevizler sonbaharda olgunlaşır, bir müddet güneşte bırakılarak kurutulur. İçinde A, B1, B6 vitaminleriyle,sodyum klor, magnezyum, potasyum ve çinko bulunur. Kuru yemiş olarak tüketilen ceviz, tatlılara ve helvalara konur. Bol miktarda çinko ve bakırı ihtiva eden cevizin yaprakları, meyvesi ve meyvesinden çıkarılan yağ, birçok rahatsızlığa iyi gelen kuvvetli bir besin maddesidir.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Cevizdeki larginin kan damarlarının iç tarafının pürüzsüz ve düzgün olmasını sağlayarak kan – damar sisteminin rahatlamasını sağlıyor. Cevizdeki yağ asitlerinin kalp hastalıklarını önleme etkileri var. Her sabah kahvaltıda bir miktar ceviz içi yemek zekâyı geliştirir. İştah açıp, mideyi kuvvetlendirir. Bağırsak ağrılarını giderir, lenf bezleri iltihabında kullanılır. Ceviz yaprakları da kendisi gibi şifa deposudur. Haziran ve temmuz aylarında toplanan yapraklar, gölgelik ve havadar bir yerde kurutulur. Ihlamur ile beraber kaynatılıp, balla da tatlandırılarak içilmeye devam edilirse, sinirleri güçlendirir. Taze ceviz balla yenildiğinde, basur için fayda sağlar. Cevizin üzerindeki yeşil kabukların suyu çıkarılıp, sivilcelerin üzerine sürülürse iyi gelir. Çok kuvvetli ve besleyici bir meyve olduğu için fazla yenmemelidir. Cevizin ve cevizden elde edilen ceviz yağının dışında, kabukları ve yaprakları da kullanılır. Yeşil kabukları ezilerek saçları ve elleri boyamakta kullanılabilir. Ceviz yaprağının kaynatılması ile elde edilen su çay olarak içilirse mideyi kuvvetlendirir, Troit, boğaz ve bademcik iltihaplarını iyileştirmeye yardımcı olur. Bu su ile banyo yapılırsa cilt rahatsızlıklarına iyi gelir. Ceviz yağı bronzlaşmak için güneş yağı yerine cilde sürülür. Cilt yanmadan esmerleşir. Cevizin iç perdesi, suda ve karanlıkta bir hafta bekletilerek 20 gün süreyle içilmesi ve haricen yağının dıştan boğaz bölgesine sürülmesi troitin ilacıdır. Cevizi yeşil kabuğuyla marmelât halde yerseniz, tiroide şifa, cinsel hayata katkıdır. Ceviz yağı Omega 3 kaynağıdır. Cevizdeki melatonin, beyin bezesi tarafından salgılanan melatoninin insan vücudunun kullanıma hazır formunu içeriyor. Melatonin, gece çalışan ve zaman farkından dolayı uyku düzensizliği çeken kişilerde uyuma rahatsızlıklarını ortadan kaldırabiliyor. Ceviz, antioksidan savunmada önemli olan birtakım enzimlerde zorunlu kofaktörler olarak görev yapan manganez ve bakır içeriyor. Cevizdeki fitosteroller, kalın bağırsak, göğüs ve prostat kanseri gibi kanser türlerinden korunma sağlıyor, bağışıklık sistemini güçlendiriyor. Ceviz, damarlarda daha az pıhtılaşma özelliği olan kan tipinin üretimine ve iyi kolesterol oranının kötü kolesterol oranına göre artmasına yardım ediyor, kolesterolün damarları tıkama aşamasında önemli bir adım olan şişme ve kızarıklığı azaltabiliyor. Ayrıca cevizin, antioksidan özelliği dolayısıyla kardiyovasküler ve sinir sistemine zarar veren parkinson ve alzheimer gibi çok kuvvetli hastalıkların gelişimini erteleyebileceği veya azaltabileceği ileri sürülüyor.
Ceviz Ağacı
CEVİZ AĞACI
(Koz)
Uzun ömürlü; gövdesi kalın, kerestesi ve meyvesi değerli ulu bir ağaçtır. Yemişi nişastalı ve yağlıdır. Hekimlikte; yaprakları, meyvesinin üzerindeki yeşil kabukları ve yağı kullanılır. Birçok çeşidi vardır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Yaprakları ve kabukları ile hazırlanan ilaçlar kanı temizler, kansızlığı giderir. İshali ve dizanteriyi keser. Verem ve şeker hastalında hem besleyici, hem de tedavi edicidir. Kadınlarda görülen beyaz akıntıyı keser. El ve ayak donuklarında, deri çatlaklarında faydalıdır. Saç ve elleri boyamakta da kullanılır. Çok kuvvetli bir besin olduğundan fazla yememek gerekir. Cevizyağı, raşitizm ve sarıcada faydalıdır. Kabızlığı giderir. Bağırsak solucanlarını düşürür. Derinin yanmasını önler.
Ciğerotu
CİĞEROTU
(Pulmonaria Officinalis)
Nodangiller familyasından; 10 – 15 cm boyunda çok yıllık, otsu bir bitkidir. Çiçekleri; önceleri kırmızımtıraktır. Sonradan morumsu – maviye dönüşür. Gövdesi dik ve tüylüdür. İçeriğinde tanen, müsilaj, şekerler, reçine ve sabit yağ vardır. Yaprakları kullanılır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Öksürüğü keser. İdrar söktürür.
Civanperçemi
CİVANPERÇEMİ
(Yaraotu)
Bileşikgillerden; çeşitli türleri olan bir kır bitkisidir. Kuru topraklarda, yol kenarında yetişir. Yaprakları uzun ve parçalıdır. Çiçekleri beyaz ve pembedir. Kandil şeklinde gruplaşmıştır. Kokusu çok güzeldir. Hekimlikte dal, yaprak ve çiçekleri kullanılır. İçinde Achillein denilen acı bir madde vardır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Hazımsızlığı ve kansızlığı giderir. Kanı temizler. Balgam söktürür, öksürüğü keser. Sinirleri ve vücudu kuvvetlidir. Bağırsak ve mide gazlarını giderir. İshali keser. Basur memelerini tedavi eder. Kızamık, boğmaca, raşitizm, albasması, aybaşı gecikmesi ve kemik hastalıklarında faydalıdır. İdrar söktürür. Yaraları iyileştirir.
Çadırkuşağı
ÇADIRKUŞAĞI
(Çadıruşağı)
Maydanozgillerden; özsuyu hekimlikte kullanılan bir bitkidir. Böceklerin, gövdesine açtığı deliklerden özsuyu sızar. Zamk gibi yapışkan olan bu maddeyle yakı yapılır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Kan ve lenf damarlarını genişletir. Ağrıları dindirir. Müzmin ve mikrobik hastalıkların tedavisinde kullanılır.
Çakal Eriği
ÇAKAL ERİĞİ
(Prunus Spinosa): (prunus spinosa)
Bir çeşit eriktir. Ağacı bodurdur. Çiçekleri beyazdır ve yapraklarından önce çıkar. Meyvesi yuvarlak ve yeşildir. Tadı buruktur. Çiçekleri; Mart – Nisan aylarında toplanıp, kurutulur.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
İshali keser. Mide ve bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar. Ateşli hastaların kalbini kuvvetlendirir. Terletir ve vücutta biriken zehirli maddelerin atılmasını sağlar. Boğaz ve bademcik iltihaplarını giderir. Anne sütünü artırır.
Çam Ağacı
ÇAM AĞACI
(Pinus)
Birçok çeşidi olan bir ağaçtır. Kozalakları ilk yıl kapalıdır. İkinci yıl açılıp, kurur ve ağacın dibine düşer. İlaç yapımında; tomurcuğu, palamutu, kozalağı, filizleri ve çırası kullanılır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Balgam söktürür. Müzmin öksürüğü keser. Kolay doğum yapmayı sağlar.
Çam Fıstığı
ÇAM FISTIĞI
(Pinus Pinea)
Çam kozalaklarının içinden çıkarılır. Kuvvetli bir besindir. Günde 2 çorba kaşığı kadar (25 gram)’dan fazla yenilmemelidir.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Bronşit, verem, akciğer hastalıklarının çabuk iyileşmesine yardımcı olur. Cinsel istekleri artırır, ruhi çöküntüyü giderir. Kalp hastalıklarında faydalıdır.
Çarkıfelek
ÇARKIFELEK
(Fırıldakçiçeği)
Çarkıfelekgillerden; çiçekleri tekerlek biçiminde, sarmaştığı için duvar kenarlarına ve kameriyelere ekilen bir çeşit süs bitkisidir. Hekimlikte yapraklarının üst kısımları kullanılır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Çarpıntıyı keser. Yüksek tansiyonu düşürür. Spazmları çözer. Uyku verir.
Çavdar Mahmuzu
ÇAVDAR MAHMUZU
(Claviceps Pupurea)
Çavdar ve ona benzeyen bitkilerin çiçeklerinde üreyen parazit bir mantarın kışı geçirmek üzere aldığı mukavemet şeklidir. 10 – 35 mm uzunluğunda, 2.5 mm genişliğindedir. Dışı siyahımsı – mor, içi pembemsi veya morumsu beyaz renktedir. Tadı yoktur. İçinde ergotin denilen zehirli bir madde vardır. Ev ilaçlarında kullanılmamalıdır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Damarları daraltıcı özelliğinden ötürü hekimlikte kullanılır.
Çay
ÇAY
(Transtraemiaceae)
Çaygillerden bir ağaçcıktır. Yapraklarında tanen, legumin, esans ve teofilin vardır. Tesirli maddesi teindir. Çay yaprakları fermantasyondan sonra kavrulursa siyah, önce kavrulursa yeşil çay elde edilir.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Aşırı miktarda olmamak şartıyla içilecek olursa bedeni ve zihni yorgunluğu giderir. Sinirleri uyarır. Mide tembelliğini giderir. İdrar söktürür. İshal ve dizanteriyi keser. Damar kireçlenmesini önler. Damar sertliği, kalp yetersizliği, kan kanseri, guatr, nefrit, kolera ve bağırsak hastalıklarında koruyucu ve tedavi edicidir. Haddinden fazla içilecek olursa çarpıntı, göğüs anjini, sinirbozukluğu, baş ağrısı, sıkıntı, mide bulantısı, el titremesi ve uykusuzluğa sebep verir. Şişmanlar, kalp,sinir, mide ve karaciğer hastaları, romatizma ve nikristen şikayet edenler, böbreklerinde kum veya taş olanlar, kabızlık ve yüksek tansiyondan yakınanlar, üremi veya albüminuri olanlar, mümkün olduğu kadar az çay içmelidirler.
Çemen
ÇEMEN
(Çimen)
Baklagiller familyasından sarımsı beyaz çiçekli 20 – 40 cm boyunda, bir yıllık otsu bir bitkidir. Tohumlarında, müsilaj, uçucu ve sabit yağ, trigonellin vardır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Balgam söktürür. Göğsü yumuşatır. Vücuda rahatlık verir. Şehvet artırır.
Çıfıtotu
ÇIFITOTU
(Kokarsedefotu)
Sedefotugillerden, çayırlarda ve hendek kenarlarında yetişen zehirli bir bitkidir. Yaprakları geniş, çiçekleri küçük ve sarı renklidir. Çiçekleri dallarının dışına çıkmış demetler şeklindedir. Keskin bir kokusu vardır. Acıdır. Kullanırken, tavsiye edilen dozu aşmamak gerekir.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Kalp çarpıntılarını giderir. Mide ağrılarını dindirir. Zeytinyağı ile kavrulduktan sonra çıbanların üstüne konulacak olursa, olgunlaştırır.
Çiğdem
ÇİĞDEM
(Mahmurçiçeği)
Zambakgiller familyasından türlü renklerde çiçekler açan zehirli bir kır bitkisidir. Çiçekleri Ağustos – Eylül aylarında açar. Rengi sincabidir. Hekimlikte soğan kısmı, çiçekleri ve tohumu kullanılır. Etkin maddesi “colcihine alkoloidi” dir. Birçok çeşidi vardır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
İdrar söktürür. Kabızlığı giderir. Tavsiye edilen dozdan fazla kullanılmamalıdır.
Çilek
ÇİLEK
(Koca Yemiş)
Sapları sürüngen, çiçekleri beyaz bir bitkidir. Yemişi pembe renkli olup, kokuludur. Birçok çeşidi vardır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Vücudu kuvvetlendirir. Hasta olmayı önler. İdrar söktürür ve karında biriken suyu boşaltır. Böbrek ve mesane hastalıklarının iyileşmesine yardımcı olur. Mide ve bağırsak tembelliğini giderir. Sinirleri kuvvetlendirir. Yüksek tansiyonu düşürür. Bağırsak kurtlarını döker. Safra ifrazatını arttırır ve safra taşlarının dökülmesine yardımcı olur. Karaciğer kifayetsizliğini ve şişkinliğini giderir. Ateşi düşürür. Dişdibi taşlarını eritir. Cilde tazelik ve güzellik verir. Damar sertliği, mafsal iltihabı, romatizma ve nikriste de faydalıdır. Şeker hastaları da yiyebilir. Midesi zayıf olanlar suyunu içmelidir. Alerji yapabilir.
Çiriş Otu
ÇİRİŞ OTU
(Sarızambak)
Zambakgillerden, beyaz çiçekli bir bitkidir. Kökündeki yumrulardan çiriş yapılır. Nisan – Temmuz aylarında çiçek açar.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Kadınlarda görülen beyaz akıntıyı keser. Memeli basuru tedavi eder. Mafsal ağrılarını dindirir. İdrar ve adet kanı söktürür. Saçkıran tedavisinde de kullanılır.
Çitlembik
ÇİTLEMBİK
(Celtis)
Karaağaçgiller familyasından; 70 kadar türü olan bir çeşit sakız ağacının meyvesidir. Çitlembik ağacının meyveleri mercimekten az büyük ve buruk fıstık tadındadır. Hekimlikte meyvesi, yaprakları, tohumları ve sakızı kullanılır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Ayak terlemelerini keser. Yaraları tedavi eder. Böbrek kumlarının dökülmesine yardımcı olur. Mide ağrılarını dindirir. Öksürüğü keser.
Dalakotu
DALAKOTU
(Kurtluca)
Eğreltiotugillerden; sıcak bölgelerde yetişen bir bitkidir. Güzel kokulu, pembe çiçekleri vardır. Yapraklarının üstü parlak, altı donuk yeşil kadife rengindedir. Tadı acıdır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Ateşi düşürür, vücuda kuvvet veriri. Dizanteri ve ishali keser. Nefes almayı kolaylaştırır. Öksürüğü keser. Karaciğer ve mide hastalıklarının iyileşmesine yardım eder.
Damkoruğu
DAMKORUĞU
(Kulakotu)
Damkoruğugillerden ılık iklimlerde yetişen bir bitkidir. Çiçekleri kırmızıdır. Yaprakları etli ve çiçeklerin dibindedir. Haziran – Ağustos ayları içinde toplanır. Çoğu zaman taze halde kullanılır. Kullanıldığı yerler: Nefes darlığı, bronşit ve astımın sebep olduğu rahatsızlıkları giderir.
Darı
DARI
(Akdarı)
Buğdaygillerden, kuraklığa dayanıklı bir bitkidir. Tohumları besin olarak kullanılır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Darı unundan yapılan yiyecekler, zihin yorgunluğunu giderir. Sinirleri kuvvetlendirir. Hamilelere de faydası vardır.
Defne
DEFNE
(Laurus Nobilis)
Defnegillerden yaprakları güzel kokulu ve yaz kış yeşil olan ağaçtır. Boyu 2 m kadardır. Akdeniz kıyılarında yetişir. Meyveleri yuvarlaktır. Rengi siyahımtırak. Yapraklarından yeşil renkli bir yağ çıkarılır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Terletir, ateşi düşürür, vücuda rahatlık verir. İdrar ve adet söktürür. İştah açar. Hazmı kolaylaştırır. Sinir ağrılarını (nevralji) dindirir. Yağı bazı merhemlerle karıştırılır. Baharat olarak da kullanılır. Hamileler kullanmamalıdırlar.
Demirhindi
DEMİRHİNDİ
(Tamarin)
Baklagillerden bir çeşit ağaçtır. Boyu 25 m kadardır. Meyvesinden şerbet yapılır. Sıcak ülkelerde yetişir. Çiçekleri sarı kırmızı salkımlar halindedir. Meyvesi koyu kırmızımtırak, büyük ve tohumludur. Meyvesinin mayhoş lezzetli, macuna benzeyen öz kısmı kullanılır. İçeriğinde ekşi maddeler, nişasta ve şeker vardır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Susuzluğu giderir. Vücuda rahatlık ve serinlik verir. 20 gram müshil tesiri gösterir. Bağırsakları temizler. Soğuk içilir.
Denizkadayıfı
DENİZKADAYIFI
(Carrageen)
Esmer su yosunlarından bir çeşit deniz bitkisidir.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Bağırsak solucanlarını düşürür.
Deniz Saçı
DENİZ SAÇI
(Mousse de Corse)
Deniz kayalarında bulunur. Kuru iken saç gibi ince, esmer, biribirine girmiş liflerdir. Deniz bitkileri gibi kokar. Tadı tuzludur.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Bağırsak solucanları düşürür.
Deniz Üzümü
DENİZ ÜZÜMÜ
(Gecesefası)
Yurdumuzun hemen hemen her yerinde yetişen her zaman yeşil, uzun ömürlü, çalı görünümünde bir bitkidir. Gövdesi incedir. Yaprakları, gövde üzerine karşılıklı, çapraz şekilde dizilmiştir. İçeriğinde “efedrin alkoloid” bulunur. 35 kadar türü vardır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Astım hastalığının şikayetlerini giderir. Terletir. Ateş düşürür. Romatizma ağrılarını dindirir.
Dereotu
DEREOTU
Maydanozgillerden iplik biçiminde yaprakları olan güzel kokulu bir bitkidir. Sonbaharda aylarında toplanıp, kurutulur.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Mide ve bağırsak gazlarını söktürür. Hazmı kolaylaştırır, midenin gereği gibi çalışmasını sağlar. Hıçkırık ve hava yutması önler. Sinir zafiyetini giderir. Uyku verir. Aybaşı kanamalarının kolay olmasını sağlar. Anne sütünü artırır. İştah açar. Ağız kokusunu giderir. Çocuklardaki gaz ağrılarını giderir. Yemeklere salatalara tat vermek için konur. Hamileler kullanmamalıdır.
Deve Dikeni
DEVEDİKENİ
(Chardon)
Bileşikgillerden; tarlalarda yetişen 1 m kadar boyunda bir bitkidir. İnce ve çenegillidir. Yaşken güzel kokuludur. Kuruyunca bu koku kaybolur.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Nefes darlığı, bronşit ve astımın sebep olduğu rahatsızlıkları giderir.
Dişbudak Ağacı
DİŞBUDAK AĞACI
(Fraxinus execelsior)
Zeytingillerden sert keresteli bir ağaçtır. Boyu 30 m kadardır. Yaprakları 9-13 parçalı bir dantela görünümündedir. İlkbahar ve yaz aylarında kabuğu ve yaprakları toplanıp kurutulur.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Ateşi düşürür, vücuda kuvvet verir. Anne sütünü artırır. Romatizma ve nikris ağrılarını keser. Kabızlığı giderir.(kabuğu ise kabızlık yapar, ishali keser) idrar söktürüp, vücutta biriken zararlı maddelerin atılmasını sağlar. Mobilyacılıkta kullanılır.
Dolama Otu
DOLAMA OTU
(Paronychia Serpilifolia)
Karanfilgiller familyasından yeşil ve beyaz renkte küçük çiçekleri bulunan bir çeşit bitkidir. Yaprakları beyazımtırak yeşildir. Kökü kullanılır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Dolama ve çıbanların tedavisinde kullanılır.
Domates
DOMATES
(Solanum Iycopersium):
Patlıcangillerden bir çeşit bitkidir. Ürünü için yetiştirilir. Vatanı Meksika ve Peru’dur. Yabani türünün meyveleri yuvarlak ve kiraz kadar küçüktür. Domatesin içeriğinde lycopin denilen bir madde bulunur. A, B, C vitaminleri bakımından zengindir. Gövde ve yapraklarında solanin denilen zehirli bir alkoloid bulunur.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Bol idrar söktürür. Vücutta biriken zehirli maddelerin atılmasını ve kanın durulmasını sağlar, damar sertliğini giderir. Romatizma ve nikriste faydalıdır. Safra ve böbrek taşlarının düşürülmesine yardımcı olur. Üremiyi düşürür. Hazmı kolaylaştırır. Kabızlığı giderir. Mide ve bağırsakların düzenli bir şeklide çalışmasını sağlar. Cilde tazelik ve pembelik verir. İsiliği ve mayasılı giderir. Nasırların sökülmesine yardımcı olur. Çıbanların olgunlaşmamasını sağlar. Arı sokmasında ve yanıkların tedavisinde faydalanılır. Kansere karşı korur. Midesi zayıf olanlar, böbrek ve mesanelerinde iltihap olanlar, suyunu içmelidirler. Hamileler kullanmamalıdırlar.
Dulaptal Otu
DULAPTAL OTU
(Daphne Mezereum)
Dulapatalotugiller in örnek bir bitkisi olan bir ağaçcıktır. Yüksek yerlerde yetişir. Çiçekleri güzel kokuludur. Meyveleri kırmızımtıraktır. Yaprakçıkları ise, açık yeşildir. Kabukları kullanılır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Zona tedavisinde faydalıdır.
Dulavrat Otu
DULAVRAT OTU
(Pıtrak)
Bileşikgillerden; yol kenarlarında ve seyrek koruluklarda yetişen bir bitkidir. 1-1.5 m boyundadır. Kökü ve yaprakları kullanılır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Yapraklarından yapılan ilaçlar, romatizma ve nikris ağrılarını giderir. Mide iltihaplarını iyileştirir. Kökünden yapılan ilaçlar ise, deri iltihapları ve egzamanın tedavisinde ve karaciğer hastalıklarında kullanılır.
Dut
DUT
(Morus)
Dutgillerden yapraklarıyla ipek böceği beslenen bir ağaçtır. Meyveleri, beyaz ve kara olur. Karadut ekşidir. Dutu saresi çıkarılır. Hekimlikte şurubu, meyveleri ve yaprakları kullanılır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Beyaz dut yaprakları idrar söktürür. Vücutta biriken suyu boşaltır. Aç karnına yenen dut, bağırsak solucanlarının düşürülmesini sağlar. Mide ve bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar. Karadut şurubu pamukçuk hariç diğer ağız ve bademcik iltihaplarını giderir.
Duvar Sarmaşığı
DUVAR SARMAŞIĞI
(ivy)
Sarmaşıkgiller familyasından; uzun ömürlü, 50 m kadar boyunda, her zaman yapraklı, tırmanıcı bir bitkidir. Yaprakları tüysüz ve serttir. Üst yüzeyleri koyu, alt yüzeyleri ise açık yeşil renktedir. Meyvesi, siyahımsı mor renktedir. İçeriğinde “ hederin” vardır. Zehirlidir. Ev ilaçlarında kullanılmamalıdır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Kabızlığı giderir. Kusturur ve aybaşı kanı söktürür. Haricen kullanılacak olursa, yaraları tedavi eder.
Düğün Çiçeği
DÜĞÜN ÇİÇEĞİ
(Girit Lalesi)
Düğünçiçeğigillerden; 30 – 60 cm boyunda, uzun ömürlü bir bitkidir. Kökleri ipliksidir. Nisan – Haziran aylarında çiçek açar. Zehirlidir. Yaprakları çok küçüktür ve üç parçalıdır. Hekimlikte nadiren kullanılır.
Kullanıldığı yerler
Basur memelerinin şikayetlerini giderir.
Ebegümeci
EBEGÜMECİ
(Hubbaz)
Ebegümecigillerden; çiçekleri ilaç, yaprakları da sebze olarak kullanılan ve genellikle tarla kenarlarında kendi kendine yetişen bir ottur. 20 – 70 cm boyundadır. Yaprakları sarmaldır. Mayıs – Ağustos ayları arasında çiçek açar. Yaprak ve çiçeklerinde fazla miktarda müsilaj vardır. Yaprak ve çiçekleri kurutulmadan kullanılır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Göğsü yumuşatır, öksürüğü keser. Mide ve bağırsakların muntazam çalışmasını sağlar. Kabızlığı giderir. Mide bulantısı ve kusmaları önler. Ateşi düşürüp, vücuda rahatlık verir. Boğaz ve bademcik iltihaplarını giderir. Nezle, bronşit, nefes darlığı tedavisinde kullanılır. Lapası çıbanların olgunlaşmasını sağlar. Burun kanamasını durdurur. Diş eti hastalıklarını tedavi eder. Mide ağrısını keser. Burun tıkanıklığını giderir.
Ebü Cehil karpuzu
EBÜ CEHİL KARPUZU
(Acı Hıyar)
Kabakgillerden elma iriliğinde meyvesi çok acı ve ishal yapıcı bir bitkidir. İçeriğinde “colocynthine” vardır. Zehirlidir. 2 gramdan fazlası öldürebilir. Haricen kullanılır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Romatizma, mafsal ve nikris ağrılarını dindirir. Kaşıntıları geçirir.
Eğirotu
EĞİROTU
(Azakeyeri)
Yılanyastığıgiller familyasından; akarsu kıyıları ve bataklıklarda yetişen 60-70 cm boyunda bir otsu bitkidir. Meyveleri yeşilimsi renktedir. Çiçekleri, siyahımsı – erguvani renklidir. Tadı mayhoştur.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
İştah açar, mide ve bağırsak gazlarını giderir. Mide ekşimesini geçirir. Mide ülserini iyileştirir. İdrar ve adet söktürür. Diş etlerini kuvvetlendirir. Ter söktürür, ateşi düşürür ve ağrıları dindirir. Kusturur, aksırtır. Sinirleri yatıştırır. Sarılık ve nikris tedavisinde kullanılır.
Eğreltiotu
EĞRELTİ OTU
(Nepkrodium Filixma)
Eğriltiotugillerden; kumlu yerlerde yetişen bir cins bitkidir. Çok çeşidi vardır. Boyu 120 cm kadardır. Kökü kalındır. Dışı siyah, içi beyazdır. Zehirlidir. Tavsiye edilen miktarı aşmamak gerekir. Hekimlikte erkek eğreltiotu kullanılır. Gebeler ve kansızlar kullanamaz.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Bağırsak solucanları ve tenyaları düşürür. Memeli basur ve variste de faydalıdır.
Ekmek ağacı
EKMEK AĞACI
(Artocarpus)
Dutgillerden; tropik Asya adalarında yetişen ve her mevsimde mahsul veren bir bitkidir. Meyvelerinde ananasa benzer. İçeriğinde bol miktarda nişasta vardır. Meyve ve yaprakları yenir. Ekmek yapmak için de kullanılır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Besleyicidir.
Ekşi Elma
EKŞİ ELMA
(Yabani Elma)
Gülgillerden; ormanlarda yetişen bir ağacın meyvesidir. Meyveleri küçük ve çok ekşidir. Çiçekleri, açık pembedir.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Mide ve bağırsaklardaki gazı boşaltır. Buralardaki iltihapları giderir.
Elma
ELMA
(Malus)
Gülgillerden çiçekleri pembe, oldukça yüksek bir ağacın meyvesidir. Meyvesi(elme); çoğu yumruktan küçük ve yuvarlak, kabuğu parlak ve sert, kırmızıdan yeşile kadar türlü renktedir. Çekirdekleri ufaktır. Dokusu gevşektir. Kokusu hoş, tadı mayhoş veya tatlıdır. Amasya, Gümüşhane, Niğde ve Ferik gibi çeşidi vardır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Sinirleri ve adaleleri kuvvetlendirir. Bedeni ve zihni yorgunluğunu giderir. Hamilelerin bulantı ve kusmalarını azaltır. Hastalıkların çabuk geçmesini sağlar. İdrar söktürür, vücutta biriken zararlı maddelerin atılmasında yardımcı olur. Böbreklerdeki kum ve taşarlın dökülmesine yardım eder. Kanı temizler. Kolestrolü düşürür. Damar sertliği ve kalp krizlerini önler. Kandaki şeker miktarını düşürür. Kabızlığı giderir. Şeker hastaları için faydalıdır. Dizanteri ve paratifoda iyileşmeye yardımcı olur. Öksürüğü keser. Kompostosu ateşi düşürür. Susuzluğu keser. Uçukları geçirir. Cildin taze kalmasını sağlar. Göz ve kulak ağrılarında da kullanılır.
Enginar
ENGİNAR
(Cynara)
Bileşikgillerden; kökü yıllarca yaşayıp, her ilkbaharda yeniden süren dikenli bir bitki ve bunu sebze olarak yenen iri topuz biçimindeki yeşil çiçeğidir. Killi, kumlu ve rutubetli topraklarda yetişir. Çok iyi besindir. İçeriğinde “cynarine” vardır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Kandaki üre ve kolestrolü düşürür. İdrar söktürür. Sinirleri güçlendirir. Damar sertliğini ve kalp hastalıklarını önler. Böbreklerdeki kumarlın dökülmesine yardım eder. Karaciğer hastalıklarının çabuk geçmesini sağlar. Sarılıkta faydalıdır. Romatizmanın şikayetlerini geçirir. Mide ve bağırsakları temizler. İshali keser. Emzikli kadınlar, böbreklerinde veya mesanelerinde iltihap olanlar yememelidir.
Ergeç Sakalı
ERGEÇ SAKALI
(Çayırmelikesi)
Gülgillerden dalları sağlam ve sert kırmızımtırak bir bitkidir. Çiçekleri kar taneleri gibidir ve dalların ucunda toplanmıştır. Yaz aylarında toplanıp kurutulur. Bitkinin her yeri kullanılır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
İdrar söktürür, vücutta biriken zararlı maddelerin atılmasını sağlar. Böbrek mesane ve idrar yollarındaki iltihapları giderir. Soğuk algınlığını geçirir. Kanı temizler. Sinirleri yatıştırır. Kalbi kuvvetlendirir. Nefes darlığı ve astımda faydalıdır. Diş ağrılarını keser. Diş eti ve boğaz iltihaplarını giderir.
Erik
ERİK
(Prune)
Gülgillerden beyaz çiçekli bir ağacın meyvesidir. Erik, çoğu ceviz büyüklüğünde, kabuğu ince, sarıdan kırmızıya ve mora kadar türlü renkte, tadı mayhoş veya tatlı, etli, sulu tek ve sert çekirdekli bir yemiştir. B vitamini bakımından zengindir.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Sinirleri kuvvetlendirir. Zihni yorgunluğunu giderir. Kabızlığı giderir. İdrar söktürür ve vücudun rahatlanmasını sağlar. Karaciğer şişkinliğini giderir. Böbrekleri dinlendirir. Kansızlığı giderir. Kalbi kuvvetlendirir. İştah açar ve hazmı kolaylaştırır. Romatizma, mafsal kireçlenmesi ve nikriste faydalıdır. Çekirdekleri de, bağırsak solucanlarını düşürmekte kullanılır.
Eşek Kulağı
EŞEK KULAĞI
(Mayasıl Otu)
Sığırdiligillerden; çiçekleri beyaz ve menekşeye çalar renkte, yaprakları neşter şeklinde bir bitkidir. Mart – Temmuz ayları arasında toplanıp, kurutulur.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Müzmin ishali keser. Nefes darlığını giderir. Göğsü yumuşatır. Bronşitte faydalıdır. Öksürüğü keser. Ağız, dil ve boğaz iltihaplarını giderir.
Farekulağı
FAREKULAĞI
(Güveyotu)
Çuhaçiçeğigillerden; tohumları kuş yemi olarak kullanılan bitkilerin cins ismidir. Kokusu güzeldir. Çiçekleri, beyazımtırak erguvan rengindedir. Dallarının ucunda, küçük demetler halinde bulunur. Yapraklarının altı tüylüdür. Yaz aylarında toplanıp, kurutulur. İçeriğinde; terpilon, terpinin ve thymol gibi kokulu maddeler vardır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
İştahı açar, vücuda dinçlik verir. Nezleyi keser. Göğsü yumuşatır, öksürüğü giderir, balgam söktürür. Diş ağrılarını keser. Sinir bozukluklarını giderir. Görme zafiyetinde de faydalıdır. Midevi, yatıştırıcı ve spazm gidericidir. Yaralar için hazırlanan ilaçların bileşiminde vardır.
Fasulye
FASULYE
(Phaseouls Vulgaris)
Barbunya, çalı, ayşekadın, horoz gibi birçok çeşitleri olan bir bitki ve bunun sebze olarak kullanılan yeşil ürünü ve kuru tohumlarıdır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Taze fasulye, bedeni ve zihni yorgunlukları giderir. Vücudun kuvvetlenmesini sağlar. Pankreas bezinin gereği gibi çalışmasına yardımcı olur. Şeker hastalığını önler ve kandaki şeker miktarını düşürür. İdrar tutukluğunu giderir. Böbreklerdeki kum ve taşların dökülmesine yardımcı olur. Karaciğer yetersizliğini tedavi eder. Kalbi ve böbrekleri kuvvetlendirir. Kalp çarpıntılarını giderir. Zehirlenmelerden sonra yenilecek olursa; çabuk iyileşmesini sağlar. Fasulye pişirilirken, pişirme suyunu en az 2 – 3 kere değiştirmek gerekir.
Fesleğen
FESLEĞEN
(Laurus Nobilis)
Ballıbabagillerden; yaprakları güzel kokan bir çeşit süs bitkisidir. Ak fesleğen, hindfesleğeni, yabani fesleğeni, yerfesleğeni gibi çeşitleri vardır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Öksürüğü keser. Hazımsızlığı giderir. Baş dönmesini durdurur. Zafiyeti giderir. Arı sokmalarında faydalıdır. Ağız yaralarını tedavi eder. Fesleğen kokusu; sivrisinek ve tahtakurusu gibi haşaratı kaçırır.
Fındık
FINDIK
(Corylus Avellana)
Palamutgillerden; kuzey yarım küresinin ılık yerlerinde ve yurdumuzun en çok Karadeniz Bölgesinde yetişen ufak bir ağaçtır. Meyvesi (Fındık), sert bir kabuk içindedir. İçeriğinde nişasta ve yağ vardır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Bedeni ve zihni yorgunluğu giderir. Vücuda kuvvet verir. Nekahat devresinin çabuk geçmesini sağlar. Hamilelere de faydalıdır. Dövülmüş yenirse öksürüğü keser. Varise faydalıdır. Fındık yağı, böbrek ağrılarını giderir. Kum ve taşların düşürülmesinde yardımcı olur. Bağırsak solucanlarını düşürür. Sarada da faydalıdır. Mideleri hasta olanlar, damar sertliği ve yüksek tansiyondan şikayet edenler, çok az yemelidirler.
Yer fıstığı
FISTIK (Yer Fıstığı)
(Arachis hypogaea):
Protein, yağ ve E vitamini açısından zengin bir besin olan fıstıkta B grubu vitaminler ile fosfor, magnezyum, potasyum, sodyum ve kalsiyum mineralleri de bulunur.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Yerfıstığı vücuda enerji ve kuvvet verir. Kasların ve kemiklerin güçlenmesini sağlar. Cinsel gücü arttırır. Zihinsel ve bedensel yorgunluğu giderir. Öğrenmeyi kolaylaştırır. Kalp sağlığına iyi gelir. Kandaki kolesterol oranını düşürerek kalp ve damar hastalıkları riskini azaltır. Başta Meme, prostat ve kalın bağırsak kanseri olmak üzere kansere karşı koruyucudur. Bağışıklık sistemini destekler. Kandaki şeker oranını ayarladığı için şeker hastalarına faydalıdır. Yerfıstığı yağı kabızlığa iyi gelir. Gastrit, Mide yanması ve ekşimesi şikâyetlerini azaltır.
Filiskin
FİLİSKİN
(Yarpuz)
Akdeniz bölgesinde yetişen, tüyü 10 – 50 cm boyunda, kuvvetli kokusu olan bir bitkidir. Yaprakları kısa saplı olup, oval şeklindedir. Çiçekleri morumsu pembedir. İçeriğinde uçucu yağ vardır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
Kusma ve bulantıyı önler. İktidarsızlığı giderir. Vücudun dinç kalmasını yardımcı olur.
Frenkmaydanozu
FRENKMAYDANOZU
(Chevil)
Maydanozgillerden ıtırlı bir bitkidir. Birçok çeşidi vardır.
Kullanıldığı Yerler ve Faydaları
İdrar ve aybaşı kanı söktürür. Basur memelerinin verdiği şikayetleri giderir. Suyuyla kirpiklere kompres yapılırsa, uzamalarını sağlar.